I. Viêm xoang có nguy hiểm không?

Nhiều người xem viêm xoang chỉ là bệnh “vặt” . Triệu chứng thường chỉ nghẹt mũi, chảy dịch, đau đầu. Thực tế, nếu không điều trị triệt để, bệnh có thể thành mạn tính. Viêm xoang lâu ngày dễ gây biến chứng nguy hiểm ở mắt, tai, não và phổi.

II. 8 biến chứng viêm xoang thường gặp

1. Viêm ổ mắt – Biến chứng nguy hiểm thường gặp nhất

Theo các bác sĩ, vùng mắt là khu vực dễ bị ảnh hưởng nhất khi viêm xoang không được điều trị đúng cách.tách.

Một số biến chứng ở mắt thường gặp gồm:

• Áp xe mí mắt: Mí mắt bị sưng to, tấy đỏ, đau nhức và có thể chứa mủ. Nếu không được xử lý sớm, mủ có thể vỡ ra và để lại sẹo rõ.

• Viêm túi lệ: Mắt bị đỏ, sưng quanh vùng khóe mắt (nơi tuyến lệ hoạt động), cảm giác đau rát, chảy nước mắt liên tục.

• Viêm mô hốc mắt: Là tình trạng nghiêm trọng hơn với các dấu hiệu như sốt, đau mắt, mắt bị lồi ra ngoài, khó cử động mắt và thị lực suy giảm. Nếu không chữa trị kịp thời, nhiễm trùng có thể lan tới não.

• Viêm dây thần kinh thị giác: Người bệnh cảm thấy đau sâu trong mắt, thị lực giảm rõ rệt, đặc biệt là khi nhìn màu sắc sẽ thấy mờ hơn bình thường.

Trường hợp nguy hiểm nhất là hình thành cục máu đông sau nhãn cầu – tình trạng này rất hiếm nhưng có thể gây mất thị lực không hồi phục. Vì vậy, khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở mắt trong hoặc sau đợt viêm xoang, người bệnh nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Do cấu trúc gần gũi giữa xoang mũi và hốc mắt, viêm nhiễm từ mũi xoang dễ dàng lan sang mắt.

2. Biến chứng nội sọ

Khi viêm xoang trở nặng và không được điều trị đúng cách, vi khuẩn có thể lan theo đường máu hoặc mô liên kết lên não.

Từ đó gây ra các biến chứng rất nghiêm trọng như viêm màng não, áp xe não hoặc não úng thủy – đều là những tình trạng đe dọa tính mạng.

Một số dấu hiệu cảnh báo sớm bao gồm:

• Đau đầu dữ dội kéo dài

• Cứng cổ, khó cúi đầu

• Lú lẫn, mệt mỏi, buồn ngủ bất thường

• Sốt cao liên tục

Nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng như:

• Liệt một phần cơ thể

• Mất trí nhớ

• Nói không rõ, khó diễn đạt lời nói

• Giảm thị lực, giảm thính lực

Trường hợp nặng có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết  (nhiễm trùng lan khắp cơ thể) hoặc  tăng áp lực nội sọ, gây tử vong.

Vì vậy, nếu có triệu chứng bất thường sau một đợt viêm xoang kéo dài, người bệnh cần được đưa đến bệnh viện ngay để được xử trí kịp thời.

Viêm màng não do biến chứng viêm xoang

3. Biến chứng viêm xoang ở tai

Viêm tai giữa là một trong những biến chứng phổ biến nhất của viêm xoang, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân là do trẻ có ống vòi nhĩ (vòi Eustachian) ngắn, nằm ngang, khiến dịch mủ từ mũi xoang dễ lan sang tai giữa.

Khi vi khuẩn từ xoang xâm nhập vào tai giữa, sẽ gây ra viêm tai giữa cấp, với các biểu hiện như đau tai, sốt, chảy dịch tai, quấy khóc (ở trẻ nhỏ). Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến thủng màng nhĩ, gây nghe kém kéo dài hoặc vĩnh viễn.

Ở người lớn, tuy tỉ lệ viêm tai giữa do viêm xoang thấp hơn so với trẻ em, nhưng vẫn cần cảnh giác nếu có triệu chứng ù tai, đau tai, giảm thính lực kèm theo đợt viêm xoang kéo dài.

4. Biến chứng viêm xoang ở mạch máu

 Huyết khối xoang tĩnh mạch hang là biến chứng hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm, thường gặp ở những người bị viêm xoang bướm hoặc xoang sàng kéo dài mà không được điều trị đúng cách. Xoang tĩnh mạch hang là các mạch máu lớn nằm ở nền sọ, giúp dẫn lưu máu từ vùng mặt về tim.

Huyết khối xoang tĩnh mạch hang

Khi vi khuẩn từ xoang lan vào đây, chúng có thể gây tắc nghẽn dòng máu, hình thành cục máu đông (huyết khối). Triệu chứng ban đầu thường gồm:

• Đau đầu dữ dội quanh mắt hoặc trán,

• Sụp mí, liệt vận nhãn (mắt khó cử động),

• Mắt lồi, mờ dần thị lực,

• Sốt cao kèm ớn lạnh.

Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể đe dọa tính mạng, với tỷ lệ tử vong lên đến 30%. Dù được cứu sống, người bệnh vẫn có thể bị di chứng liệt dây thần kinh vận nhãn, mù vĩnh viễn, suy tuyến yên hoặc yếu liệt do tổn thương não.

5. Biến chứng viêm xoang ở thần kinh

Khi viêm xoang trở nặng, vùng viêm có thể lan rộng và chèn ép các dây thần kinh quan trọng xung quanh xoang, đặc biệt là ở vùng đầu – mặt.

Người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường như:

• Lác mắt, mắt không nhìn đúng hướng

• Đau nhức vùng trán, hốc mắt kéo dài,

• Phù nề kết mạc (mắt sưng đỏ),

• Giảm hoặc mất hoàn toàn khứu giác và thị giác.

Những biểu hiện này là dấu hiệu cảnh báo viêm đã xâm lấn vào hệ thần kinh, ảnh hưởng trực tiếp đến dây thần kinh thị giác, khứu giác và vận nhãn. Nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ mất thị lực, không khôi phục lại được khả năng ngửi hoặc vận động mắt.

6. Biến chứng bị viêm xoang ở xương

Khi viêm xoang không được điều trị đúng cách, nhiễm trùng có thể lan rộng và ảnh hưởng đến các xương bao quanh xoang, đặc biệt là xương trán và xương sọ.

Các biến chứng xương thường gặp gồm:

• Viêm xương tủy (u Pott xương trán): Xảy ra khi nhiễm trùng ăn sâu vào xương trán, gây tiêu xương, tạo ổ mủ dưới da trán.

• Áp xe dưới màng xương, áp xe màng ngoài sọ: Tích tụ mủ ở giữa lớp xương và màng bao ngoài sọ, dễ gây đau nhức, sưng vùng trán hoặc thái dương.

• Áp xe xương ổ mắt: Gây sưng, đau quanh mắt, ảnh hưởng thị lực.

Nguyên nhân chính là do vi khuẩn làm tắc các mạch máu nuôi dưỡng xương, khiến vùng xương bị viêm, hoại tử. Bệnh thường bắt đầu ở xương trán, sau đó lan dần đến xương đỉnh, xương thái dương và các vùng lân cận, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.

7. Biến chứng viêm xoang ở mũi

Viêm xoang kéo dài không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm thay đổi cấu trúc giải phẫu bên trong mũi xoang.

Cụ thể, tình trạng viêm nhiễm mạn tính dễ dẫn đến:

• U nhầy xoang: Khối u lành tính chứa đầy dịch nhầy, hình thành do lỗ thông xoang bị bít tắc lâu ngày.

• Phì đại cuốn mũi: Cuốn mũi sưng to do kích thích viêm kéo dài, gây nghẹt mũi mạn tính.

• Lệch vách ngăn mũi: Có thể do viêm xoang kéo dài làm mất cân bằng áp lực xoang, hoặc là hậu quả của u nhầy chèn ép.

Những bất thường này khiến quá trình dẫn lưu dịch trong xoang bị cản trở, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, dẫn đến tái phát nhiễm trùng thường xuyên và trầm trọng hơn.

8. Biến chứng toàn thân

Dù hiếm gặp, nhưng trong một số trường hợp nặng, vi khuẩn từ xoang có thể xâm nhập vào máu, lan rộng khắp cơ thể và gây ra các biến chứng toàn thân nguy hiểm.

Người bệnh có thể đối mặt với:

• Nhiễm khuẩn huyết: Tình trạng vi khuẩn trong máu gây phản ứng viêm toàn thân, dẫn đến sốc nhiễm trùng, tụt huyết áp, rối loạn đông máu.

• Viêm phổi: Vi khuẩn lan xuống đường hô hấp dưới gây tổn thương nhu mô phổi.

• Suy đa cơ quan: Khi các cơ quan quan trọng như tim, phổi, gan, thận… bị tổn thương cùng lúc.

Tình trạng này thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch suy yếu (người già, trẻ nhỏ, bệnh nhân ung thư, tiểu đường, đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch) hoặc khi viêm xoang không được phát hiện và điều trị kịp thời. Đây là biến chứng nặng, có thể đe dọa tính mạng, cần được cấp cứu tích cực.

III. Dấu hiệu cảnh báo viêm xoang biến chứng

Người bệnh cần được khám ngay nếu xuất hiện các triệu chứng sau:

• Đau đầu dữ dội, tăng dần theo thời gian

• Sốt cao kéo dài > 3 ngày

• Sưng nề, đỏ mắt một hoặc hai bên

• Mắt nhìn mờ, đau khi vận nhãn

• Buồn nôn, cứng gáy, rối loạn ý thức

• Dịch mũi đặc, hôi, chảy liên tục

IV. Viêm xoang không điều trị có sao không?

CÓ. Viêm xoang không điều trị hoặc điều trị không đúng chỉ dẫn y khoa sẽ:

• Dẫn đến tổn thương mạn tính niêm mạc xoang → mất chức năng dẫn lưu khí

• Gây dày vách xoang, hình thành polyp hoặc u lành

• Tăng nguy cơ tái phát nhiễm trùng xoang cấp

• Tiềm ẩn biến chứng đột ngột, khó lường

V. Cách phòng ngừa biến chứng viêm xoang

1. Điều trị sớm, theo đúng phác đồ:

• Sử dụng kháng sinh đúng chỉ định

• Kết hợp kháng viêm, giảm phù nề

• Rửa mũi bằng NaCl 0,9% hằng ngày

2. Kiểm soát yếu tố nguy cơ:

• Dị ứng: dùng thuốc chống dị ứng, tránh tác nhân

• Vẹo vách ngăn: chỉ định chỉnh hình nếu cần

• Vệ sinh răng miệng, điều trị ổ viêm răng hàm trên

3. Thay đổi lối sống:

• Tránh hút thuốc, hạn chế tiếp xúc khói bụi

• Tăng sức đề kháng: bổ sung vitamin C, ngủ đủ giấc, uống nhiều nước

VI. Khi nào cần đến khám bác sĩ chuyên khoa?

• Triệu chứng viêm xoang kéo dài > 10 ngày

• Điều trị nội khoa không đáp ứng sau 7 ngày

• Có biểu hiện biến chứng: sưng mắt, nhìn mờ, đau đầu tăng

• Viêm xoang tái phát > 4 lần/năm

📌 Nội soi mũi xoang, chụp CT xoang, xét nghiệm máu là các phương pháp chẩn đoán cần thiết để đánh giá mức độ viêm và nguy cơ biến chứng.

VII. Kết luận

Viêm xoang không chỉ đơn thuần là bệnh lý gây khó chịu ở mũi xoang, mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Việc nhận biết sớm, điều trị đúng và phòng ngừa biến chứng là điều kiện tiên quyết giúp người bệnh kiểm soát tốt bệnh và nâng cao chất lượng sống.