Viêm tai giữa: Liệu có thể điều trị triệt để?

Viêm tai giữa ở trẻ nhỏ có thể trị dứt điểm hay không?
Đây là nỗi băn khoăn của nhiều bậc cha mẹ. Nhất là khi bệnh kéo dài và tái phát nhiều lần. Bệnh thường đi kèm các bệnh lý đường hô hấp trên. Tình trạng này ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ. Vậy làm sao điều trị dứt điểm viêm tai giữa tái phát? Bài viết này sẽ giúp cha mẹ tìm câu trả lời.

Cơ chế hình thành viêm tai giữa

Triệu chứng ban đầu thường giống cảm lạnh thông thường. Điều này khiến dịch nhầy tích tụ trong khoang tai giữa. Ống Eustachian nối tai giữa với vòm họng bị sưng viêm. Ống này hoạt động kém, không cân bằng áp suất bình thường. Không khí bị giữ lại, tạo áp suất âm trong tai giữa. Áp suất âm làm các mô xung quanh hút vào khoang tai giữa, dẫn đến tràn dịch. Tai giữa vốn là môi trường vô trùng. Nhưng khi dịch từ vòm họng tràn vào, vi khuẩn và virus dễ xâm nhập, gây nhiễm trùng.

Hai dạng viêm tai giữa thường gặp

Viêm tai giữa cấp tính: Xuất hiện dịch kèm đau tai, sốt, khó chịu. Thời gian bệnh thường kéo dài khoảng bốn tuần.

Viêm tai giữa mạn tính : Viêm kèm chảy mủ kéo dài từ 6 đến 12 tuần. Nếu không điều trị, bệnh có thể gây mất thính lực. Nguy hiểm hơn, bệnh có thể dẫn đến nhiễm trùng nội sọ, thậm chí đe dọa tính mạng.

Viêm tai giữa tái phát thường xuyên có thể gây chảy dịch, thủng màng nhĩ của trẻ

Nguyên nhân khiến trẻ dễ mắc viêm tai giữa

Trẻ nhỏ có nguy cơ viêm tai giữa cao hơn người lớn do đặc điểm cấu trúc và khả năng miễn dịch chưa hoàn thiện:

• Vòi nhĩ ngắn, hẹp và nằm ngang khiến dịch khó thoát ra ngoài, dễ ứ đọng.

• Amidan vòm họng to cản trở sự mở của vòi nhĩ, làm tăng nguy cơ viêm.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng góp phần làm bệnh dễ khởi phát:

• Môi trường tập thể: Trẻ đi nhà trẻ, mẫu giáo thường xuyên tiếp xúc với mầm bệnh đường hô hấp.

• Khói thuốc lá: Hít phải khói thuốc thụ động làm tăng tỷ lệ mắc bệnh.

• Bú bình khi nằm: Sữa dễ chảy vào vòi nhĩ và ứ ở tai giữa. Trẻ bú sữa công thức còn thiếu kháng thể so với sữa mẹ.

• Thời tiết và dị ứng: Mùa lạnh, thay đổi thời tiết, dị ứng thời tiết hoặc tiếp xúc với mạt nhà, phấn hoa… đều là yếu tố nguy cơ.

Bệnh viêm tai giữa có khỏi hẳn được không?

Với phác đồ điều trị phù hợp, viêm tai giữa nhẹ thường giảm sau hai đến ba ngày. Khi bệnh nặng hơn, bác sĩ sẽ kê kháng sinh. Thuốc giúp kiểm soát viêm và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Liệu trình kháng sinh thường kéo dài khoảng mười ngày. Riêng trẻ trên sáu tháng, nếu đáp ứng tốt, thời gian điều trị có thể rút còn năm đến bảy ngày.

Thực tế, thời gian khỏi bệnh ở mỗi người khác nhau. Kết quả điều trị phụ thuộc mức độ viêm và khả năng đáp ứng thuốc. Cách chăm sóc và lứa tuổi cũng ảnh hưởng đến tốc độ hồi phục.

Đối với trẻ em

Viêm tai giữa rất phổ biến ở trẻ nhỏ, gây đau tai và khó chịu. Bệnh có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm và xử trí kịp thời. Trẻ trên sáu tháng tuổi, nếu được bác sĩ thăm khám và hướng dẫn, có thể điều trị tại nhà. Trong quá trình này, cha mẹ cần cho trẻ uống đủ nước và ăn đầy đủ dinh dưỡng. Trẻ nên nghỉ ngơi hợp lý và tránh vận động gắng sức. Luôn tuân thủ đơn thuốc và hướng dẫn bác sĩ.

Nếu sau vài ngày điều trị tại nhà, triệu chứng không cải thiện, cần đưa trẻ tái khám. Khi đó, bác sĩ sẽ đánh giá lại nguyên nhân và điều chỉnh phác đồ phù hợp.

Trong trường hợp điều trị viêm tai giữa tại nhà nhưng không cải thiện, bố mẹ nên đưa trẻ tới bác sĩ

Đối với người lớn

Người lớn hồi phục nhanh hơn nhờ hệ miễn dịch hoàn thiện. Nếu bệnh nhẹ và phát hiện sớm, chỉ cần nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ. Tăng cường sức đề kháng sẽ giúp triệu chứng biến mất trong vài ngày đến một tháng. Nếu bệnh nặng hoặc điều trị tại nhà không hiệu quả, nên đến cơ sở chuyên khoa Tai Mũi Họng. Bác sĩ sẽ kiểm tra, xác định mức độ viêm và chỉ định thuốc hoặc can thiệp cần thiết.

Bệnh nhân nên đến các cơ sở phòng khám uy tín để khám tai khi viêm tai giữa trở nặng

Hướng dẫn chăm sóc người bị viêm tai giữa để hỗ trợ điều trị hiệu quả

Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ của bác sĩ, chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng giúp rút ngắn thời gian hồi phục và giảm nguy cơ biến chứng. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:

1.Giảm sốt đúng cách

Khi người bệnh sốt, có thể dùng khăn ấm chườm trán, nách hoặc bẹn để hạ nhiệt.

Nếu nhiệt độ cơ thể trên 38,5°C, cần sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ hoặc hướng dẫn trên đơn thuốc.

2.Giữ môi trường sinh hoạt thoáng mát

Mặc quần áo nhẹ, thấm hút mồ hôi.

Đảm bảo phòng ở thông thoáng, có lưu thông không khí; tránh đóng kín cửa hoàn toàn.

3.Vệ sinh tai an toàn

Làm sạch tai nhẹ nhàng, không đưa tăm bông hoặc vật cứng sâu vào ống tai.

Không nút kín tai bằng bông; giữ cho tai thông thoáng để dịch viêm thoát ra tự nhiên.

4.Ngăn nước vào tai

Khi tắm gội, chú ý không để nước lọt vào tai, tránh làm ẩm và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

5.Vệ sinh mũi – họng hỗ trợ thông thoáng đường thở

Sử dụng nước muối sinh lý rửa mũi 2–3 lần mỗi ngày để giảm dịch tiết và hạn chế lây lan vi khuẩn từ mũi sang tai.

6.Chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi

Duy trì chế độ ăn đa dạng, cân đối các nhóm chất: protein, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất.

Uống đủ nước để giữ ẩm cho niêm mạc hô hấp.

Nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc hoặc vận động gắng sức khi cơ thể đang mệt mỏi.

7.Tránh yếu tố kích thích

Hạn chế tiếp xúc với môi trường lạnh, khói thuốc lá, bụi bẩn hoặc các tác nhân ô nhiễm khác để giảm kích ứng cho tai và đường hô hấp.

Thực hiện đúng các hướng dẫn trên sẽ giúp hỗ trợ quá trình điều trị, giảm triệu chứng khó chịu và bảo vệ thính lực lâu dài.

 Những sai lầm cha mẹ cần tránh khi điều trị viêm tai giữa cho trẻ

Trong quá trình chăm sóc và điều trị, một số thói quen sai lầm có thể khiến viêm tai giữa của trẻ trở nên nặng hơn hoặc tái phát thường xuyên, bao gồm:

• Tự ý dùng thuốc không rõ nguồn gốc như lá mơ, lá bàng, sáp tổ ong… Những phương pháp này chưa được kiểm chứng, dễ để lại cặn trong tai, gây mất vệ sinh và tăng nguy cơ biến chứng.

• Tự mua thuốc điều trị mà không đưa trẻ đi khám, dẫn đến chẩn đoán sai và điều trị không phù hợp.

• Không tuân thủ đúng phác đồ bác sĩ đã chỉ định, khiến vi khuẩn không bị tiêu diệt triệt để và dễ nhờn thuốc.

• Chỉ tập trung điều trị tai mà bỏ qua mũi họng – nguyên nhân gốc rễ của bệnh. Nếu không xử lý dứt điểm các bệnh lý mũi họng, viêm tai giữa vẫn sẽ tái diễn.

• Rửa mũi sai cách, dùng xi lanh hoặc bình bóp quá mạnh khiến dịch mũi tràn sang tai, hoặc hút mũi quá nhiều lần/ngày gây tổn thương niêm mạc và làm bệnh nặng hơn.

• Lạm dụng thuốc giúp dễ thở; khi ngưng thuốc, trẻ dễ bị ngạt mũi trở lại và tăng nguy cơ viêm tai giữa.

KẾT LUẬN

Để chấm dứt viêm tai giữa tái phát ở trẻ, cha mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ và điều trị triệt để từ căn nguyên. Đồng thời, tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc chăm sóc và phòng ngừa sẽ giúp bệnh không còn cơ hội quay lại.