Đừng Để Viêm VA Trở Thành ” Cửa Ngõ ” Của Bệnh Nguy Hiểm Hơn

Viêm VA ở trẻ là một trong những bệnh lý phổ biến mà các bậc cha mẹ thường xuyên gặp phải khi chăm sóc con trong những năm đầu đời. Hậu quả có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, thể chất và trí tuệ của trẻ.

I. Viêm VA Là Gì?

VA (viết tắt của Végétations Adénoïdes) là một tổ chức lympho nằm ở vòm họng, phía sau mũi. Nó đóng vai trò như một “hàng rào miễn dịch” đầu tiên, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh xâm nhập qua đường hô hấp.

Tuy nhiên, trong điều kiện thời tiết lạnh, thay đổi môi trường, hoặc khi trẻ bị nhiễm khuẩn tái đi tái lại, tổ chức VA có thể bị viêm. Khi đó, VA bị sưng to, tăng tiết dịch và trở thành nguồn lây nhiễm, thay vì làm nhiệm vụ bảo vệ.

II. Nguyên Nhân Gây Viêm VA Ở Trẻ

Viêm VA thường do các nguyên nhân sau:

🔹 Nhiễm vi khuẩn hoặc virus hô hấp (streptococcus, rhinovirus, adenovirus…)
🔹 Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện ở trẻ nhỏ
🔹 Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm, khói bụi, khói thuốc
🔹 Thói quen ăn uống không hợp vệ sinh, lây nhiễm chéo tại nhà trẻ, trường học
🔹 Cơ địa dị ứng (viêm mũi dị ứng, hen suyễn…)

III. Dấu Hiệu Nhận Biết Viêm VA Ở Trẻ

Cha mẹ nên đặc biệt lưu ý các dấu hiệu sau – nhất là khi tình trạng kéo dài không khỏi sau 7-10 ngày:

✅ Chảy mũi, nghẹt mũi kéo dài: Dịch mũi thường đặc, màu vàng hoặc xanh.
✅ Ho dai dẳng, ho nhiều về đêm: Do dịch mũi chảy xuống họng, kích thích ho.
✅ Thở bằng miệng, ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ: Là dấu hiệu cho thấy VA đã sưng to gây tắc nghẽn đường thở.
✅ Sốt nhẹ hoặc sốt cao từng đợt
✅ Khó ăn, biếng ăn, mệt mỏi
✅ Tái phát nhiều lần các bệnh lý khác: như viêm họng, viêm phế quản, viêm tai giữa.
✅ Chậm phát triển về ngôn ngữ, thính giác kém (ở trẻ đã biết nói)

IV. Những Biến Chứng Nguy Hiểm Nếu Không Điều Trị Kịp Thời

Viêm VA không đơn giản là một bệnh tai mũi họng thông thường, nếu kéo dài, bệnh có thể để lại hậu quả nghiêm trọng:

1. Tắc nghẽn đường thở trên do viêm VA ở trẻ

VA quá phát gây chèn ép, khiến trẻ phải thở bằng miệng. Điều này dẫn đến ngủ không ngon, ngủ ngáy, thậm chí hội chứng ngưng thở khi ngủ – làm giảm nồng độ oxy trong máu và ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh.

2. Viêm tai giữa – Biến chứng thường gặp khi trẻ viêm VA

VA nằm gần vòi nhĩ. Khi bị viêm, VA sẽ làm tắc vòi nhĩ, vi khuẩn dễ lan vào tai giữa gây viêm. Trẻ có thể bị viêm tai giữa cấp (đau tai, sốt) hoặc viêm tai giữa mạn (chảy dịch tai, nghe kém). Nếu kéo dài có thể gây thủng màng nhĩ, giảm thính lực vĩnh viễn.

3. Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn hô hấp dưới

Vi khuẩn từ vùng VA viêm có thể lan xuống thanh quản, khí quản, phế quản hoặc phổi, gây các bệnh như:
🔸 Viêm thanh quản
🔸 Viêm khí quản
🔸 Viêm phế quản
🔸 Viêm phổi
🔸 Hen phế quản khởi phát sớm

4. Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ

Tình trạng thiếu oxy mạn tính do thở miệng và ngưng thở khi ngủ làm giảm lượng oxy cung cấp cho não. Trẻ trở nên mệt mỏi, uể oải, giảm khả năng tiếp thu, học chậm hơn bạn bè. Đồng thời, tình trạng viêm mạn tính cũng làm trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, thấp còi.

5. Biến dạng khuôn mặt – “Bộ mặt VA”

Thở miệng kéo dài khiến trẻ dần hình thành khuôn mặt đặc trưng:
🔹 Chóp mũi nhỏ, xương hàm trên hẹp
🔹 Răng mọc lệch, hô
🔹 Cằm nhô ra bất thường
Hiện tượng này còn được gọi là “bộ mặt sùi vòm” – ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng răng hàm mặt sau này. Nhiều phụ huynh không biết rằng viêm VA ở trẻ nếu để kéo dài có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển ngôn ngữ và thính lực.  

V. Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đi Khám VA?

Hãy đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng khi xuất hiện các dấu hiệu sau:

🔸 Nghẹt mũi, chảy mũi liên tục hơn 1 tuần
🔸 Trẻ ngủ ngáy, khó thở, hay tỉnh giấc giữa đêm
🔸 Thở bằng miệng, mệt mỏi vào ban ngày
🔸 Viêm tai, viêm phế quản tái phát nhiều lần
🔸 Khả năng nghe kém, chậm nói, học kém
🔸 Có thay đổi bất thường ở khuôn mặt hoặc răng

VI. Phương Pháp Điều Trị Viêm VA Ở Trẻ

Tùy theo mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định một trong hai phương án:

🔹 Điều trị nội khoa

• Kháng sinh (nếu có nhiễm khuẩn)

• Thuốc xịt mũi, giảm sung huyết

• Thuốc kháng viêm, thuốc ho

• Rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý

🔹 Điều trị ngoại khoa – Nạo VA

• Áp dụng với trường hợp VA quá phát, tái phát nhiều lần hoặc gây biến chứng.

• Nạo VA thường là thủ thuật đơn giản, an toàn, giúp trẻ cải thiện hô hấp, ăn ngủ tốt hơn và phát triển bình thường.

VII. Cách Phòng Ngừa Viêm VA Tái Phát

✔ Giữ ấm cơ thể cho trẻ, đặc biệt vùng cổ và ngực
✔ Tránh để trẻ tiếp xúc với người bị cúm, cảm
✔ Vệ sinh mũi – họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý
✔ Dinh dưỡng đủ chất, tăng sức đề kháng
✔ Hạn chế khói thuốc, ô nhiễm không khí trong nhà
✔ Tiêm phòng đầy đủ theo lịch

_______________

PHÒNG KHÁM TAI MŨI HỌNG MEDASSIS

“Chữa bệnh bằng trái tim”

Cơ sở 1: Medassis Clinic – Dr. Đạt

Nguyễn Huy Tưởng, Thanh Xuân, Hà Nội

Hotline: 0988 669 212

Thời gian làm việc: 8h00 – 20h00